Hepatit: Küresel Bir Halk Sağlığı Krizi: Dünya Genelinde 304 Milyon Kişi HBV veya HCV ile Yaşıyor

Her yıl yaklaşık 1,8 milyon kişinin ölümüne neden olan hepatit, dünya çapında 304 milyon insanı etkiliyor. Sağlık otoriteleri, farkındalığın artırılması, aşılamanın yaygınlaştırılması ve erken teşhisin hayati önem taşıdığını vurguluyor.

Dünya genelinde bulaşıcı hastalıklara bağlı ölümler arasında ön sıralarda yer alan hepatit, yılda yaklaşık 1,8 milyon kişinin ölümüne neden oluyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Cumhur Artuk, yaptığı açıklamada hepatit B ve C’nin, karaciğer sirozu ve kanser başta olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını belirtti.

Doç. Dr. Artuk, dünya genelinde tahmini 304 milyon insanın hepatit B veya C ile yaşadığını, ancak çoğunun henüz teşhis edilmediğini ve tedaviye ulaşamadığını söyledi.

Hepatit Türleri ve Bulaşma Yolları

Hepatit virüsleri A, B, C, D ve E olmak üzere beş ana türden oluşuyor. Bunlar bulaşma şekli, coğrafi yayılımı ve hastalığın ciddiyeti açısından farklılık gösteriyor.

Hepatit A: Genellikle kirli su ve gıda ile bulaşıyor. Özellikle çocukluk çağında hafif seyreden hastalık, ileri yaşlarda ciddi karaciğer yetmezliğine neden olabiliyor. Türkiye'de hijyen şartlarının iyileşmesi ve 2012’den itibaren uygulanan aşı ile görülme sıklığı azaldı.

Hepatit B ve C: Kan teması, sterilize edilmemiş tıbbi aletler, korunmasız cinsel temas ve anneden bebeğe geçiş gibi yollarla bulaşıyor.

Hepatit B’ye karşı etkili aşı bulunuyor. Türkiye’de 1998 yılından itibaren çocukluk aşı takviminde yer alıyor.

Hepatit C için henüz aşı yok ancak yeni geliştirilen ilaçlarla tedavide %95'in üzerinde başarı elde ediliyor.

Hepatit D: Yalnızca hepatit B enfeksiyonu olan kişilerde hastalığa yol açabiliyor.

Hepatit E: Dışkı ile temas yoluyla bulaşıyor. Gebelikte ağır seyredebiliyor ve ölüm riski artırıyor. Henüz etkili bir tedavisi ya da aşısı bulunmuyor.

Dünya Sağlık Örgütü Stratejisi ve Türkiye'nin Mücadelesi

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2022-2030 yıllarını kapsayan küresel sağlık stratejisine göre:

Yeni hepatit enfeksiyonları yılda 520 bin’e düşürülmeli

Hepatit kaynaklı ölümler yılda 450 bin’in altına çekilmeli

Eylem planına göre aşılama, test ve tedaviye erişim iyileştirilmeli, halk eğitim kampanyaları ile farkındalık artırılmalı.

Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı, “Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı (2024-2030)” kapsamında, erken tanı, bulaşın önlenmesi ve tedaviye yönlendirme gibi başlıklarla mücadeleyi sürdürüyor.

Sonuç: Erken Tanı ve Aşılama Hayat Kurtarıyor

Doç. Dr. Artuk, hepatitlerden korunmada aşı, hijyen önlemleri ve bilinçli davranışların temel olduğuna dikkat çekerek, özellikle hepatit B için aşılamanın en etkili yöntem olduğunu vurguladı. Henüz tedavi ya da aşısı olmayan türler için ise önleyici halk sağlığı önlemlerinin hayati olduğunu belirtti.